Ślady przeszłości

    W roku 2009 Gminna Biblioteka Publiczna w Jeziorzanach przystąpiła do pierwszej rundy Programu Rozwoju Bibliotek. Jednym z działań w programie była możliwość współpracy z jedną, wybraną spośród czterech organizacji pozarządowych, które przygotowały oferty specjalnie dla bibliotek. Aby skorzystać z możliwości współpracy z daną organizacją pozarządową biblioteki zobligowane zostały do napisania własnego „Planu Rozwoju Biblioteki”. Celem przyświecającym temu działaniu było wsparcie bibliotekarzy w ich codziennych staraniach, aby biblioteka stała się otwartym, atrakcyjnym miejscem spotkań, w którym ważna jest zarówno tradycja jak i nowe technologie.

Małgorzata Szabelska – dyrektor GBP w Jeziorzanach dostała zaproszenie z Centrum Edukacji Obywatelskiej na dwudniowe szkolenie w czasie którego określone zostały cele, metody działania i zasady współpracy. Z zaproponowanych przez CEO ścieżek tematycznych dyrektor biblioteki wybrała ścieżkę „Ślady przeszłości”. Podczas trwania działań projektowych nad ich przebiegiem czuwała wspaniała moderator- Pani Urszula Małek, która podpowiadała jak wspierać młodzież w poszukiwaniu informacji i dokumentów opowiadających o przeszłości swojej miejscowości.

Po powrocie ze szkolenia w Warszawie dyrektor biblioteki przystąpiła do działania, które przebiegało następująco:

Grudzień 2010 – Młodzież szkolna oraz lokalna społeczność zostali poinformowani o rozpoczynających się działaniach projektowych w bibliotece poprzez ogłoszenia oraz informację na stronie internetowej biblioteki. Styczeń 2011 – Na zaproszenie biblioteki odpowiedziała 11 osobowa grupa młodzieży szkolnej klas IV-VI ze Szkoły Podstawowej w Jeziorzanach. Odbyło się pierwsze spotkanie na którym młodzież wybrała temat projektu oraz napisała kontrakt pod którym wszyscy się podpisali. Luty 2011 – Podczas kolejnego spotkania zastanawialiśmy się nad przebiegiem naszego projektu. Przygotowaliśmy harmonogram prac. Na tym etapie już wiedzieliśmy co chcemy osiągnąć i jakie będą tego efekty. Aby osiągnąć założony cel, a było nim wydanie broszury, potrzebowaliśmy wsparcia finansowego od sponsorów. Młodzież opracowała specjalne pismo do sponsora i odwiedziła potencjalnych darczyńców. Aby dotrzeć do jak największej liczby mieszkańców z wiadomością o naszym projekcie rozwiesiliśmy odpowiednie ogłoszenia prosząc w nich o udostępnienie dokumentów i fotografii z czasu II wojny światowej. Ogłoszenia były także czytane przez księży na mszach niedzielnych w kościele parafialnym.

Założyliśmy też, że nasze działania będą dokumentowane na kilka sposobów: strona internetowa, portfolio, prezentacja multimedialna, nagrania wywiadów oraz zdjęcia z poszczególnych działań. 1) Założyliśmy stronę internetową i na niej młodzież informowała o projekcie, 2) W portfolio zbierane były na bieżąco dokumenty, zdjęcia archiwalne, materiały prasowe oraz korespondencja z Archiwum Państwowym oraz IPN, 3) Młodzież systematycznie opracowywała działania i tworzyła prezentację multimedialną, 4) Wywiady ze świadkami historii były nagrywane i spisywane, 5) Wszystkie działania były fotografowane. Naszym spotkaniom towarzyszyły również gry i zabawy proponowane przez kolejne moduły CEO oraz bibliotekarkę.

Marzec 2011 – Odbyła się pierwsza wycieczka - rowerowa. Korzystając z pięknej pogody wyruszyliśmy na poszukiwanie i porządkowanie mogił poległych żołnierzy.

Kwiecień 2011 – Wyruszyliśmy na kolejną wycieczkę. Tym razem autokarem pojechaliśmy do Kocka aby zwiedzić Izbę Pamięci i cmentarz wojskowy. W pałacu Księżnej Jabłonowskiej przywitał nas Pan Adam Świć, dyrektor Domu Kultury w Kocku. Podczas tej wizyty młodzież poznała historię pałacu oraz jej lokatorów a także zwiedziła Izbę Pamięci. Mieliśmy okazję zobaczyć zachowane eksponaty żołnierzy polskich i niemieckich. W drodze na cmentarz Kleeberczyków nie mogliśmy ominąć pomnika Generała Franciszka Kleeberga. W tym miejscu poznaliśmy formacje biorące udział w ostatniej bitwie pod Kockiem. Miejsce spoczynku żołnierzy Generała Kleeberga oraz rys historyczny tam przedstawiony wywarły na młodzieży wielkie wrażenie. W tym miesiącu przeprowadziliśmy wywiady ze świadkami historii. O bolesnej historii XX wieku młodzież dowiedziała się od jej uczestników. Mieszkańcy udostępnili nam przechowywane przez nich dokumenty i fotografie z okresu wojny i okupacji. Aby poszerzyć swoją wiedzę na temat losów naszych mieszkańców w czasie wojny i okupacji wystąpiliśmy do Archiwum Państwowego w Lublinie i Radzyniu Podlaskim oraz do Instytutu Pamięci Narodowej z prośbą o kwerendę. Nie zapomnieliśmy też o 180 rocznicy Bitwy Łysobyckiej. Udaliśmy się (na wycieczkę rowerową) do miejsca upamiętniającego to wydarzenie i tam wykonaliśmy prace porządkowe.

W ramach prowadzonego projektu umieściliśmy wpis na stronie internetowej MAPA KULTURY a dotyczący mieszkającego na naszym terenie wybitnego polskiego malarza Leona Wyczółkowskiego : http://www.mapakultury.pl/art,pl,mapa-kultury,97241.html O naszym projekcie informowaliśmy lokalne media, które prezentowały przebieg naszych działań. Maj 2011 - był najbardziej pracowitym dla młodzieży okresem związanym ze zredagowaniem materiałów mających ukazać się w publikacji, na stronie internetowej projektu oraz w prezentacji multimedialnej. Młodzież pracowała również nad układem portfolio a także wybierała materiały mające ukazać się na wystawie projektowej.

Po zakończonej pracy związanej z realizacją zadań projektowych postanowiliśmy zorganizować ognisko pożegnalne. Była to okazja do wspólnej zabawy i czas refleksji. Młodzież dyskutowała nad przebiegiem projektu i wyraziła chęć do dalszej pracy w ścieżce „Ślady przeszłości”. Czerwiec 2011 - to czas podsumowań i przeprowadzenia ewaluacji naszych działań związanych z realizacją projektu, którego owocem jest kolorowy katalog. Zebrane rezultaty naszej pracy w postaci prezentacji multimedialnej, portfolio, wystawy fotograficznej oraz katalogu mogliśmy zaprezentować na uroczystości „Świętowania projektu” 30 czerwca 2011r. na którym obecni byli Pani Ariadna Ewa Zalewska –dyrektor Powiatowej Biblioteki Publicznej w Lubartowie, rodzice młodzieży uczestniczącej w projekcie, zaproszeni goście oraz mieszkańcy Jeziorzan. Prezentacja osiągnięć projektowych młodzieży oraz jej zaangażowanie wzbudziły wśród zebranych gości duże zainteresowanie i uznanie dla jej uczestników.

Jednym z punktów podsumowania projektu były podziękowania oraz wręczenie dyplomów i publikacji dla sponsorów. Podziękowania i dyplomy uczestnictwa oraz pamiątkowe albumy na płytach DVD otrzymali wszyscy uczestnicy projektu. Na pamiątkę tego wydarzenia, wszystkim którzy zaszczycili nas swoją obecnością wręczyliśmy pamiątkowe katalogi. Uroczystość naszą uświetnili rodzice młodzieży przygotowując poczęstunek dla wszystkich obecnych.

Praca nad projektem wymagała dużego nakładu pracy oraz zaangażowania młodzieży i bibliotekarki. Przyniosła ona jednak dużo korzyści i satysfakcji wszystkim jej uczestnikom. A ponadto, była czynnikiem promującym bibliotekę w środowisku lokalnym. Poprzez bezpośrednie kontakty z osobami, które przeżyły II wojnę światową młodzież miała okazję usłyszeć ich osobistą historię i obejrzeć pamiątki. Inne działania przyczyniły się do wzbogacenia młodzieży w trudne historyczne treści. Nie zabrakło też elementów scalających grupę, co zaowocowało wspólnymi zabawami i przyjaźniami.

Ponadto, tego typu działania projektowe to bardzo ważny faktor określający świadomość historyczną i patriotyczną młodzieży.

Małgorzata Szabelska – dyrektor GBP